Nước Anh có thể sẽ đạt được thỏa thuận để rời Liên minh Châu Âu nhưng con đường phía trước sẽ còn nhiều gập ghềnh.
Tranh cãi trong lòng nước Anh
Brexit sẽ một lần nữa chi phối chính trị Anh vào năm 2019. Việc Anh rời Liên minh châu Âu, được xác nhận bởi các cử tri vào tháng 6.2016, phủ bóng lên tất cả các mối quan tâm chính trị và kinh tế khác. Không chỉ vì việc đàm phán Brexit là cực kỳ phức tạp, vấn đề nan giải này cũng giải thích tại sao chính phủ Đảng Bảo thủ của bà Theresa May thường dường như không có ý tưởng và chính sách nào hiệu quả.
Kịch bản khả dĩ nhất là bà May sẽ ít nhất đảm bảo một thỏa thuận đảm bảo Anh chính thức ra khỏi EU, theo kế hoạch, vào ngày 29.3. Dù bà May từng nói rằng việc không có thỏa thuận còn hơn một thỏa thuận xấu, bà và các nhà lãnh đạo EU khác đã luôn biết rằng Brexit không có một thỏa thuận sẽ gây thiệt hại lớn cho tất cả. Nền kinh tế châu Âu đã chững lại. Một Brexit chua chát sẽ là một điều vô ích tại thời điểm căng thẳng địa chính trị ngày càng tăng. Và các doanh nghiệp ở cả 2 bên đều đã cực lực phản đối Brexit không thỏa thuận.
→EU thông qua thỏa thuận Brexit lịch sử
Tuy nhiên, thỏa thuận Brexit sẽ để lại những bất ổn. Nó sẽ mở ra quá trình chuyển đổi ít nhất 21 tháng và sẽ được thiết kế để tránh một biên giới cứng với Ireland. Nhưng nó có thể áp dụng quy định kiểm tra thông quan tại Biển Ailen, điều mà Đảng Dân chủ hợp nhất Bắc Ailen (DUP) phản đối. Và đó sẽ là một khúc dạo đầu cho các cuộc đàm phán khó khăn về một thỏa thuận thương mại tự do giữa Anh và EU.
Trong phần lớn năm 2019, Brussels sẽ bận rộn với các cuộc bầu cử châu Âu và lựa chọn một Ủy ban châu Âu mới. Một thỏa thuận thương mại trong tương lai không thể được thống nhất, vẫn chưa được phê chuẩn, trong vòng 21 tháng - vì vậy giai đoạn chuyển tiếp sẽ phải được gia hạn.
Điều đó sẽ làm phiền lòng nhiều người ủng hộ Brexit Bảo thủ, những người ví một quá trình chuyển đổi như thế, mà ở đó Anh tuân theo tất cả các quy tắc nhưng không còn bất kỳ tiếng nói nào, khiến họ cảm thấy như mình là thuộc quốc. Mối quan ngại như vậy có thể không đủ để các nghị sĩ Đảng Bảo thủ cản trở thỏa thuận của bà May, vì họ lo ngại điều này có thể có nghĩa là Brexit sẽ bị lật ngược bởi cuộc trưng cầu dân ý mới. Nhưng sự bất đồng trong nội bộ đảng Bảo thủ sẽ tạo ra nhiều đau đầu hơn cho thủ tướng, người nắm quyền lãnh đạo đảng một cách không mấy chắc chắn.
Còn nhiều trắc trở
Bà May đã mặc nhiên trở thành lãnh đạo sau khi ông David Cameron từ chức vào tháng 6 năm 2016. Sau đó, bà tổ chức một cuộc bầu cử sớm vào tháng 6 năm 2017, chỉ để thấy rằng năng lực vận động của bà theo kém ông Jeremy Corbyn, lãnh đạo Công đảng. Sự phụ thuộc của bà vào sự hỗ trợ của DUP khiến bà có vẻ yếu đuối. Và kế hoạch Brexit của bà kích động sự chia rẽ ngay trong đảng của bà, Đảng Bảo thủ dường như đã mệt mỏi sau 8 năm nắm quyền.
Vì vậy, trọng tâm chính trị sau khi Brexit sẽ chuyển sang câu hỏi về việc ai sẽ thay thế bà May. Bà sẽ lập luận rằng mình là người tốt nhất để giám sát các cuộc đàm phán thương mại hậu Brexit. Tuy nhiên, hầu hết các nghị sĩ Đảng bảo thủ, và thậm chí hầu hết các bộ trưởng trong nội các của bà, muốn bà rút lui trước cuộc bầu cử tiếp theo, vào khoảng giữa năm 2022. Có khả năng Đảng Bảo thủ sẽ có lãnh đạo mới trong năm 2019.
Bà May có thể chọn tiếp tục và tranh cử. Nhưng bà có thể sẽ thua. Người nhiều khả năng tiếp quản vị trí của bà là Sajid Javid, Bộ trưởng Nội vụ Anh và con trai của một tài xế xe buýt sinh ra ở Pakistan. Một ứng cử viên khác cũng có thể nổi lên, chẳng hạn như Jeremy Hunt, Bộ trưởng Ngoại giao. Và một người ủng hộ Brexit như Michael Gove, Bộ trưởng Môi trường, hoặc Boris Johnson, cựu Ngoại trưởng (dù ít có khả năng), có thể nổi lên.
Bất cứ ai trở thành lãnh đạo đảng Bảo thủ (và Thủ tướng) sẽ vẫn phải đánh bại ông Corbyn. Một Brexit khiến nhiều người thất vọng và một nền kinh tế đang trục trặc có thể tạo cơ hội tốt cho Công đảng chiến thắng lần đầu tiên kể từ năm 2005. Triển vọng rằng Brexit có thể trở nên trắc trở hơn dưới một chính phủ do ông Corbyn, một người theo xu hương cực tả, lãnh đạo. Ông này có xu hướng dân tộc chủ nghĩa và tăng thế, và đó sẽ là một viễn cảnh đáng sợ cho doanh nghiệp và nhà đầu tư. Một viễn cảnh gập ghềnh nằm phía trước.